Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;

Έχει τύχει σίγουρα σε πολλούς από εμάς, να νοιώσουμε κάψιμο στο στήθος που συχνά ανεβαίνει ως το λαιμό, μετά από την κατανάλωση κάποιων φαγητών [π.χ. ένα κομμάτι πίτσα, αλκοόλ…] ή μετά από ένα μεγάλο γεύμα. Το κάψιμο αυτό οφείλεται στην παλινδρόμηση του οξέος, που φυσιολογικά παράγεται στο στομάχι, προς τον οισοφάγο μας και είναι ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο.

Ανάμεσα στον οισοφάγο και στο στομάχι υπάρχει μια βαλβίδα [γαστροοισοφαγική βαλβίδα] που ανοίγει όταν τρώμε έτσι ώστε το φαγητό να κατέβει στο στομάχι και κλείνει έπειτα έτσι ώστε το οξύ που παράγει το στομάχι να μην γυρίσει πίσω στον οισοφάγο. Όταν η βαλβίδα δεν δουλεύει καλά, το οξύ [αλλά και άλλες ουσίες όπως η χολή] ανεβαίνουν και ερεθίζουν τον οισοφάγο και προκαλούν συμπτώματα όπως κάψιμο ή πόνος.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Συμπτώματα

Όλοι μας μπορεί κατά καιρούς να παρουσιάσουμε καούρες. Πιο συχνά θα εμφανισθούν σε υπέρβαρους, σε αυτούς που τρώνε μεγάλα ή λιπαρά γεύματα, καπνίζουν και φοράνε στενά ρούχα και ζώνες, καθώς αυτοί οι παράγοντες είτε χαλαρώνουν την βαλβίδα ή αυξάνουν την ποσότητα του οξέος που παράγεται στο στομάχι.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε με τις «καούρες»;

Οι «καούρες» συνήθως δεν αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για την υγεία μας. Όμως, αν εμφανίζονται πιο συχνά από 2-3 φορές την εβδομάδα, μπορεί να πάσχουμε από μια κατάσταση που ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος [ΓΟΠΝ] και είναι απαραίτητο να δούμε τον γαστρεντερολόγο μας γιατί χωρίς θεραπεία μπορεί να αναπτυχθούν έλκη στον οισοφάγο [οισοφαγίτιδα] ή και προκαρκινικές αλλοιώσεις [οισοφάγος Barrett‘s]. Πέριπου 5% των ασθενών με χρόνιες καούρες έχουν οισοφάγο Barrett’s. Από αυτούς 0.5% ανά έτος θα εμφανίσει καρκίνο οισοφάγου.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Διάγνωση

Για να γίνει διάγνωση των καταστάσεων αυτών πρέπει να γίνει ενδοσκόπηση [γαστροσκόπηση] και να ληφθούν βιοψίες. Το ευτύχημα είναι πως σήμερα υπάρχουν πολύ επιτυχημένες ενδοσκοπικές μέθοδοι που καταστρέφουν τις προκαρκινικές περιοχές [δηλαδή τον οισοφάγο Barrett’s] μέσω ραδιοκυμάτων με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Οι καούρες ή ο πόνος παρουσιάζονται μετά τα γεύματα και μπορεί ναι διαρκέσουν πολλές ώρες ενώ είναι πιο έντονα όταν ο ασθενής ξαπλώσει ή σκύψει. Κάποιοι μπορεί να μην εμφανίζουν καούρες αλλά να υπάρχει η αίσθηση ξένου σώματος ή όξινων υγρών στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση ή και βήχας που χειροτερεύει την νύχτα. Αξίζει να αναφέρουμε πως σε ένα ποσοστό ασθενών με βήχα ασθματικής αιτιολογίας [ιδίως από αυτούς που ξεκίνησε μετά την παιδική ηλικία] η αιτία του βήχα είναι η παλινδρόμηση και όχι το άσθμα.

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Αντιμετώπιση

Πως θα μπορέσουμε όμως να αποφύγουμε ή να αντιμετωπίσουμε τις καούρες; Αυτό είναι εφικτό με αλλαγές κάποιων lifestyle συνηθειών μας και με φαρμακευτική αγωγή.

Πιο αναλυτικά πρέπει:

• Να αφήνουμε τουλάχιστον 2 ώρες ανάμεσα στο τελευταίο γεύμα μας και την κατάκλιση έτσι ώστε να μην ξαπλώνουμε με γεμάτο στομάχι.
• Να τρώμε μικρά και συχνά γεύματα
• Να αποφεύγουμε τα φαγητά που είτε αυξάνουν το οξύ που παράγει το στομάχι είτε χαλαρώνουν την γαστρο-οισοφαγική βαλβίδα. Τέτοια φαγητά είναι: ντομάτα, κρεμμύδι, σοκολάτα, μέντα, λιπαρά και πικάντικα φαγητά, εσπεριδοειδή, καφές, αλκοόλ, τσάι και ανθρακούχα.
• Να αποφεύγουμε συγκεκριμένες ασκήσεις στο γυμναστήριο [σε συνεννόηση με τον γαστρεντερολόγο] π.χ. οι κοιλιακοί, που ευνοούν την παλινδρόμηση αυξάνοντας την ενδοκοιλιακή πίεση.
• Να ανυψώσουμε τα πόδια του κρεββατιού που αντιστοιχούν στο προσκέφαλο κατά 15 εκ [2-3 βιβλία]. Απαγορεύεται η τοποθέτηση μαξιλαριών γιατί και τις καούρες θα επιδεινώσει και θα τραυματίσει τον αυχένα μας.
• Να διακόψουμε το κάπνισμα

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Λήψη Φαρμάκων

• Τα αντιόξινα εξουδετερώνουν το οξύ που παράγεται στο στομάχι. Η δράση τους όμως διαρκεί λίγο και δεν θεραπεύει [αν υπάρχει] την φλεγμονή ή τα έλκη που ίσως υπάρχουν στον οισοφάγο.
• Οι Η2 ανταγωνιστές [πχ ρανιτιδίνη..] που λαμβάνονται πρίν το γεύμα και εμποδίζουν την παραγωγή οξέος

Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων [ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, παντοπραζόλη, ραμπεπραζόλη] που είναι τα πιο ισχυρά φάρμακα που καταστέλλουν την παραγωγή οξέος λαμβανόμενα 20 λεπτά πριν το πρωινό.

Μελέτες μετά την θεραπεία

• το 70 % των ασθενών 1 χρόνο μετά την επέμβαση, δεν χρειάζεται να λαμβάνει καθόλου αγωγή για την αποφυγή των παλινδρομικών συμπτωμάτων
• οι επιπλοκές που έχουν περιγραφεί είναι ελάχιστες και ήπιες
• το 70% των ασθενών συνεχίζει χωρίς την λήψη φαρμάκων 5 έτη μετά την επέμβαση
• το 75% των ασθενών αναφέρει μεγάλη βελτίωση στην ποιότητα της ζωής του και εξάλειψη των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης

Στην εικόνα βλέπουμε το ειδικό ενδοσκόπιο με την βοήθεια του οποίου γίνεται η διόρθωση της γαστροοισοφαγικής βαλβίδας.

Συμπερασματικά λοιπόν θα λέγαμε πως σε ασθενείς με συμπτώματα που υποτροπιάζουν μετά την παύση της θεραπείας για παλινδρομική νόσο [και που δεν έχουν διαφραγματοκήλη], η ενδοσκοπική μέθοδος GERDX προσφέρει ένα αρκετά αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο λύσης του προβλήματος της παλινδρόμησης και το σημαντικότερο, χωρίς τομές και με ελάχιστες επιπλοκές.